Ryszard Kramarski to człowiek instytucja. Muzyk, nagrywający albumy z
zespołem Millenium, do tego producent, właściciel studia nagraniowego
oraz firmy wydawniczej. Zapraszam serdecznie do przeczytania wywiadu,
dowiecie się z niego co planuje Millenium, poznacie „millenijny” sposób
na albumy koncepcyjne oraz przeczytacie kilka rad dla debiutantów…
Millenium to już kawał historii polskiego prog rocka. Jak wspominasz początki działalności zespołu?
Tak, minęło ponad 7 lat od ukazania się pierwszego albumu. Zespół na
początku nazywał się Framauro i była to muzyczna zabawa trzech
kuzynów . W 1996 roku nagraliśmy w pokoju na ośmiośladowym magnetofonie
kasetowym kilkanaście beznadziejnych utworów , które postanowiłem
również dla zabawy wydać w postaci płyty i bootlegu. Co ciekawe nakład
płyt został sprzedany bardzo szybko , a ja postanowiłem muzyką zająć
się na poważnie. Z nowym wokalistą ,basistą i perkusistą w 1999 roku w
sierpniu wszedłem do profesjonalnego studia by jeszcze raz
zarejestrować i wydać materiał z pierwszego dema Framauro.
Millenium? Skąd taka nazwa? Osoba szukająca informacji o Was w
Internecie narażona jest na sporo pracy
detektywistyczo-poszukiwawczej;-)
Ponieważ podczas pracy nad pierwszą profesjonalną płytą , skład zespołu
powiększył się i odszedł pierwszy wokalista Framauro , pomyślałem
sobie , że może lepiej zmienić nazwę , a że była to końcówka roku
1999 nazwa Millenium wydawała mi się na tamten czas bardzo dobra.
Teraz wiem , że chyba to był błąd!!! I tak pół Framauro pół Millenium
zaistniało w październiku 99 roku na rynku muzycznym albumem Millenium
„ Millenium”.
Zawsze powtarzam jednak , że dla mnie prawdziwa historia Millenium
zaczyna się od 2000 roku od wydania płyty Vocanda. I niech tak już
zostanie.
Pewnego
rodzaju podsumowaniem dotychczasowego okresu funkcjonowania zespołu
jest album „7 Years”. Mamy na nim nowy, bardzo ciekawy utwór o tym samym
tytule i właśnie…co z nową płytą? Czy w przyszłym roku możemy
oczekiwać nowej płyty Millenium? Czy będzie to album koncepcyjny? Możesz
nam zdradzić jakieś szczegóły?
Bardzo lubię cyfrę siedem , a ponieważ przez ostatnie siedem lat
nagromadziło się trochę materiału z różnych sesji postanowiłem wydać coś
w rodzaju „unikaty i najlepsze”. Stąd podwójny album 7 Years.
Aktualnie pracuję już nad nowym materiałem , tym razem będzie to album
tematyczny i będzie zawierał tylko cztery, może pięć długich
utworów. Tematem płyty będą najważniejsze chwile w życiu człowieka.
Album ukaże się we wrześniu lub październiku 2008 roku i prawdopodobnie
zostanie nagrany w takim samym składzie jak ostatnie dwie płyty.
Millenium to na polskim rynku jeden z niewielu zespołów, który
nagrywa z taką regularnością płyty koncepcyjne. Jak pisze się album
koncepcyjny, najpierw są teksty, a potem muzyka, a może macie jakiś
własny patent?
Kocham albumy koncepcyjne , są dla mnie jak dobry film lub książka.
Tworzenie takiego albumu sprawia mi ogromną przyjemność .Zaczynam od
wymyślenia krótkiej historii , coś w rodzaju pilota serialowego , a
potem dodaje kolejne wątki . Gdy mam temat szukam pasujących pomysłów
do muzyki i tu ważna jest tonacja , tempo i metrum danego utworu. Na
koniec dochodzą efekty .
Świetnym pomysłem jest dodawanie do płyty polskich tłumaczeń tekstów.
Dlaczego zdecydowaliście się na takie posunięcie? Presja fanów? 😉
Pamiętam jak dawno temu słuchałem „the wall „ tak bardzo chciałem
dobrze zrozumieć przesłanie tej płyty , brałem słownik , tłumaczyłem ,
składałem w całość. (nie było wtedy gotowych tłumaczeń i internetu). Nie
wszyscy muszą znać dobrze angielski , bo uczyli sie np. niemieckiego.
Gdy wydałem w 2000 roku płytę Vocanda dostałem sporo listów z prośbą
o przysłanie tłumaczenia. Jeszcze nie tak dawno Millenium sprzedawało
się głównie za granicą , ale na szczęście się to już zmieniło i od tego
czasu staram się żeby każda płyta koncepcyjna miała polskie
tłumaczenie.
Czym różni się praca nad albumem koncepcyjnym od płyty z luźno powiązanymi utworami?
Mógłbym to porównać do wykonania dwóch zadań:
1. Ułóż ciekawe zdanie z 5 wyrazów.
2. Ułóz ciekawe zdanie z 50 wyrazów.
Które będzie łatwiejsze do wykonania ? Ja i tak wolę wykonać to pierwsze.
Czy poza Millenium udzielasz się jeszcze w jakimś zespole, projekcie?
I tak i nie , to zależy jak na to popatrzeć ponieważ od długiego czasu
moje studio specjalizuje się w nagrywaniu i produkcjach Art Rockowych,
prawie wszystkie albumy jakie nagrywam lub wydaje są przeze mnie
nagrywane i produkowane –w ten sposób na każdej płycie zostawiam
kawałek siebie. Natomiast nie gram w żadnym innym zespole , nie byłoby
to możliwe z braku czasu. Jeżeli powstanie inny projekt to będzie to mój
solowy z gościnnym udziałem różnych , ale innych niż w Millenium
muzyków.
Jakie albumy zrobiły na tobie ostatnio największe wrażenie? Wydaje się, że dla rocka kończący się rock był bardzo udany.
Oj tak to był super progresywny ” roCk” – zespoły Quidam i Albion
nagrały najlepsze albumy w swojej dyskografii ( moje osobiste zdanie) , a
jesli chodzi o debiutantów to Point of View oraz Mindfields
zapowiadają się na przyszłość bardzo ciekawie. Wiem już że początek
roku 2008 również będzie bardzo ciekawy , ponieważ wydaje kilka naprawdę
dobrych płyt : Openspace , Moonrise , Nemezis, Liquid Shadow ,
Loonypark…Mam wrażenie że rock progresywny znowu zaczyna być popularny
w Polsce – i bardzo się z tego cieszę.
Grasz na instrumentach klawiszowych, których muzyków grających na tym
instrumencie wskazałbyś jako tych, którzy Cię inspirują, są dla Ciebie
wzorem?
Zawsze bardziej interesowało mnie to jaki klimat potrafi przekazać
muzyk grający na instrumentach klawiszowych niż sama jego technika i
umiejętności. Uwielbiam Vangelisa ,a z nazwisk Art Rockowych
wymieniłbym cztery dla mnie najważniejsze : Tony Banks , Rick Wakeman ,
Mark Kelly , Richard Wright .
Wiemy, ze poza zespołem jesteś również producentem i wydawcą. Jak udaje Ci się łączyć te wszystkie obowiązki?
To jest idealne połączenie . Gdy nagrywam zespół , który wiem że wydam
to produkuje go w taki sposób żeby płyta odniosła sukces , a pomaga
mi w tym moje własne doświadczenie Millenijne. Dobry i ciekawy zespół
progresywny nagrywający w moim studiu ma szanse od razu po nagraniu
swojej płyty wydać i sprzedać ją za pośrednictwem mojej firmy. Ten
układ się sprawdza.
Powiedz nam coś o swoim studiu nagraniowym.
Oj, to by zajęło kilka stron wywiadu. Najważniejsze to, że jest
profesjonalne , duże, ze specjalizacją art rockową i istnieje od 2002
roku. Nagrałem w nim ponad 200 albumów ,400 demówek od metalu poprzez
jazz , pop , reklamy , lektorkę , rock do Art Rocka włącznie.
Szczegółów na temat studia można dowiedzieć się na stronie
www.lynxmusic.pl
Zapewne jako producent spotkałeś się z wieloma ciekawymi, młodymi zespołami? Jak oceniasz obecną kondycję polskiego prog rocka? Czy masz podobne odczucie jak ja, że ukazuje się coraz więcej bardzo dobrych płyt debiutanckich?
Cieszy mnie bardzo fakt że młodzi ludzie chcą grać taką muzykę . Bałem się że moje pokolenie jest ostatnim żyjącym „Dinoprogrockzaurem”. Jak widać i słychać nie !!! Wizja muzyki pop w wydaniu MP3 przestała mnie już straszyć. Będzie ciężko, ale damy radę , bo rock progresywny w tej chwili w Polsce jest na bardzo wysokim poziomie ,a takie serwisy jak Rockarea i takie wydawnictwa jak Lynx Music będą robić wszystko żeby było jeszcze lepiej.
Z racji tego o czym rozmawialiśmy masz spore doświadczenie na wszystkich polach działania na rynku muzycznym Co byś poradził młodym zespołom, które dopiero zaczynają?
Mam trzy rady:
1. jeśli macie progresywne demo to je do mnie wyślijcie , jeśli chcecie je nagrać to do mnie napiszcie . Każde demo wysłucham , każdemu odpiszę.
2. nie grajcie dla pieniędzy !!!
3. jeśli wasza pierwsza płyta lub demo nie osiągnie sukcesu nie poddawajcie się!!! Grajcie dalej.
Jak oceniasz Rock Area? Czy uważasz, ze taki serwis, zorientowany na progresywne dźwięki jest potrzebny?
Jest i to bardzo , ponieważ audycje w Trójce i kilku lokalnych stacjach nie wystarczą żeby pomóc ludziom dotrzeć do tych wszystkich ciekawych zespołów i płyt. Im więcej takich serwisów tym lepiej dla nas muzyków i odbiorców naszej muzyki.
Bardzo dziękuję za poświęcony nam czas. Na koniec chciałbym Cię prosić o kilka słów do czytelników.
Słuchajcie Art Rocka odwiedzajcie stronę Rock Area bo tam jest muzyka dla inteligentnych ludzi !!! Pozdrawiam
Piotr Michalski
